Van Harinxmakanaal

Op de gele en de oranje route bedwing je respectievelijk het Stripepaad en het Tichelaerspaad. Op deze kaarsrechte paden loop je langs het Van Harinxmakanaal. Dit brede kanaal loopt vanaf het Prinses Margrietkanaal bij Suwâld langs Leeuwarden en Franeker naar Harlingen, waar het uitmondt in de Waddenzee.

Geschiedenis

Begin twintigste eeuw bepleitte de provincie Groningen een nieuwe verbinding met Amsterdam. Het tracé dat zij liet ontwerpen liep voor een groot deel door Friesland. De Provincie Fryslân zag graag een aftakking naar Harlingen, voor een betere verbinding naar de zee. Het leidde in 1920 tot het plan ‘Plan tot verbetering van de vaarwegen Groningen – IJsselmeer en Fonejacht – Harlingen’.

Pas in 1935 werd voor het Friese deel een afzonderlijke dienst opgericht onder leiding van ir. F. Volker. Het doel was een breder en dieper kanaal, met zo weinig mogelijk belemmeringen, dat zoveel mogelijk zou maken van bestaande waterlopen. Aan het eerste deel, tussen het Schalkediep ten noorden van Warten en het Woudmansdiep bij Leeuwarden, werd vlot begonnen. Een besluit of het kanaal ten noordelijk of zuidelijk van Leeuwarden zou komen te lopen liet op zich wachten. De zuidelijke route, de huidige route langs Zuiderburen, Goutum en het toekomstige Middelsee werd pas in 1947 aanbesteed.

De voltooiing

In 1939 besloten de Friese Staten om de commissaris der koningin mr. Pieter Albert Vincent van Harinxma thoe Slooten te eren door het kanaal, zodra het klaar zou zijn, de naam Van Harinxmakanaal te geven. De commissaris bleef tijdens de Duitse bezetting op zijn post. Alleen dat feit was voldoende om hem in november 1945 te ontslaan. Het was voor de Friese Staten geen reden om de naam aan te passen. Bij de feestelijke opening van het kanaal op 30 mei 1951 door minister van Verkeer en Waterstaat Wemmers was de oud-commissaris één van de sprekers.

Op het eilandje dat ontstond tussen het Woudmansdiep en het nieuwe kanaal werd baggerspecie uit het kanaal opgeslagen. Daarop kon de natuur zich zelfstandig ontwikkelen. Vanaf 1953 werd deze woeste grond door Leeuwarden als recreatiepark ingericht en kreeg het officieel de naam Froskepôlle, een al eeuwenlang bekende naam in die omgeving.

Over het huidige tracé

Destijds werden met het nieuwe kanaal de bebouwde kommen van Leeuwarden vermeden. Door de aanleg van de wijk Zuiderburen en Goutum Noord loopt het kanaal weer door de bebouwing. Het Van Harinxmakanaal is 37,5 kilometer lang, heeft 14 bruggen en is bevaarbaar voor schepen met CEMT-klasse IV. De provincie Friesland heeft plannen het kanaal beter geschikt te maken voor grotere schepen, zodat ook de huidige containervaart beter doorgang kan vinden.